Tips: วิธีการชาร์จไฟและถนอมแบตเตอรี่

พอดีได้มีญาติคนนึงเห็นผมเสียบสายชาร์จแป๊บเดียวไม่ถึงครึ่งชั่วโมงแล้วถอดออก แล้วได้ถามผมว่าทำไมถึงไม่ชาร์จให้เต็มก่อน ไม่กลัวแบตเตอรี่เสื่อมหรือ ผมก็เลยอธิบายให้ฟังว่า....

แบตเตอรี่มือถือพวก Smart phone ต่างๆ เดี๋ยวนี้เป็นแบตเตอรี่ชนิด Lithium-ion polymer กันหมดแล้ว ซึ่งแบตเตอรี่ชนิดนี้ ใช้เทคโลโลยีขั้นเทพให้พลังงานต่อเนื่องได้หลายชั่วโมงและสะดวกในการใช้งานและการชาร์จ เราต้องมารู้จักลักษณะการทำงานของมันก่อนเพื่่อจะได้ช่วยยืดอายุการใช้งานและเป็นการถนอมแบตเตอรี่ให้อยู่กับเราไปได้นานๆ

ลักษณะการทำงานของเจ้าแบตเตอรี่ชนิดนี้ จะใช้วิธีการนับรอบการชาร์จที่เรียกกันว่า Cycle charge คือการชาร์จจนครบ 100% (ไม่ใช่การนับจำนวนการครั้งของการเสียบสายชาร์จนะครับ) โดยแรงดันในการชาร์จจะแบ่งออกเป็น 3 ระดับก็คือ

• 1C หมายถึง การชาร์จ ณ ระดับพลังงานแบตเตอรี่ มากกว่า 65-70% 
• 2C หมายถึง การชาร์จ ณ ระดับพลังงานแบตเตอรี่ 35-60% 
• 3C หมายถึงการชาร์จ ณ ระดับพลังงานต่ำกว่า 30%

จากรูปด้านบนจะเป็นวัฏจักรการชาร์จแบตเตอรี่ ซึ่งในช่วง 2 ชมแรก แบตเตอรี่จะถูกชาร์จอย่างรวดเร็วจนมีระดับ 80% ในช่วงนี้แบตเตอรี่จะร้อนมากจากการชาร์จประจุอย่างรวดเร็ว หลังจากชั่วโมง 2 ไปจนถึงชั่วโมงที่ 4 จะเป็น Trickle Charge ซึ่งก็คือประจุจะค่อยๆชาร์จอย่างช้าๆจนเต็ม

มาทำความเข้าใจกับ Cycle Charge กันดีกว่า

จริงๆ แล้วก็คือรอบของการชาร์จแบตเตอรี่ โดยรอบการใช้งานแบตเตอรี่จะนับจากแบตเตอรี่ถูกใช้ไปจนครบ 100% เช่น เริ่มต้นเราชาร์จแบตจนเต็ม 100% วันแรกใช้ไปจนเหลือ 40% แล้วชาร์จแบตเตอรี่จนเต็ม 100% วันต่อมาใช้ไปจนเหลือ 60% แล้วชาร์จจนเต็ม รวมสองวันชาร์จแบตเตอรี่ครบ 100% แล้ว จะนับเป็น 1 cycle charge ไม่ใช่ชาร์จ 2 ครั้ง

สรุปก็คือ

• จะชาร์จแบตเตอรี่จะบ่อยแค่ไหนก็ได้ ก็ไม่ได้ทำให้แบตเตอรี่เสื่อมเร็วขึ้นเพราะนับจาก Cycle charge เป็นหลัก
• ในการชาร์จครั้งแรกก็ไม่จำเป็นต้องชาร์ต 8 - 10 ชั่วโมง เนื่องจากเป็นเทคโนโลยีสมัยใหม่ ไม่ใช่แบตเตอรี่โนเกียสมัย 10 ปีที่แล้ว ที่ต้องชาร์จแบตกระตุ้นก่อน และต้้องใช้แบตเตอรี่จนหมดก่อน จึงชาร์จแบตได้
• ควรชาร์จไฟก็ต่อเมื่อระดับแบตเตอรี่อยู่ที่ 65-70%(1C) จะดีที่สุดครับ แต่การใช้งานจริงคงจะได้ระดับ 35-60%(2C) ก็ยังอยู่ในเกณฑ์ที่พอรับได้ครับ ซึ่งจากผลการทดสอบจากต่างประเทศได้ระบุว่า หากชาร์จแบตเตอรี่ที่ระดับ 3C จะสามารถชาร์จได้ประมาณ 300 รอบ(Cycle) แต่หากเราชาร์จที่ระดับ 1C และ 2C จะสามารถชาร์จได้มากกว่า 400-500 รอบ (Cycle) "ดังนั้นไม่ควรชาร์จในขณะที่แบตต่ำกว่า 30% นั่นเอง เพราะมันจะเสื่อมเร็ว"
• ห้ามใช้แบตจนหมดเกลี้ยงในระดับเปิดเครื่องไม่ติด(แบตเหลือ 0%) โดยเด็ดขาดเพราะแบตมันจะพังไวมาก!!
• การชาร์จแบตเตอรี่และเล่น Smart Phone ไปด้วยไม่มีผลทำให้แบตเตอรี่เสื่อมเร็ว
• เวลาชาร์จควรเสียบที่ชาร์จกับปลั๊กไฟก่อน แล้วค่อยเอาหัวชาร์จมาเสียบกับมือถือ/แท๊บเลทอีกทีเพื่อป้องกันไฟกระชากครับผม
• ควรมีการใช้แบตเตอรี่ให้เหลือต่ำกว่า 20% และชาร์จจนเต็มเดือนละ 1 ครั้ง ซึ่งเรียกว่า Full cycle charge เพื่อ Calibrate สถานะแบตเตอรี่ให้ถูกต้อง (บางครั้งแบตเตอรี่ที่แสดงบนจออาจไม่ตรงกับความเป็นจริง วิธีนี้สามารถช่วยแก้ไขให้ถูกต้องได้) อันนี้ไม่ต้องไปซีเรียสมาก

ปิดท้าย

ง่ายๆ ก็คือไม่ต้องไปพะวงอะไรกับมันมากมาย อุปกรณ์เหล่านี้มันเกิดมาเพื่อให้ชีวิตเราสะดวกสบายขึ้น ไม่ใช่มาเป็นภาระของเรา จำง่ายๆ ว่าเจอปลั๊กไฟเมื่อไรก็เสียบชาร์จได้ทันที ให้แบตเต็มไว้ก่อนอุ่นใจกว่า เพียงแต่ว่าถ้ารู้วิธีหน่อยแบตมันก็จะอยู่กับเรานานขึ้น (แต่ผมกลัวว่าเราจะเปลี่ยนมือถือก่อนแบตจะเสื่อมซะอีกจริงไหมครับ)